Ontwerpen met de Blue Zones in gedachten

november 18, 2025 Jan Luursema
Posted by Jan Luursema on

Reflecties vanuit de LeadingAge & Global Ageing Network Annual Meeting 2025 – Boston

Begin november mocht ik afreizen naar Boston voor de LeadingAge & Global Ageing Network Annual Meeting 2025, een internationaal congres waar duizenden professionals samenkomen die zich inzetten voor de toekomst van ouderenzorg, wonen en community building. Een indrukwekkende bijeenkomst, met inspirerende workshops, vernieuwende ideeën en een open blik op hoe onze sector zich wereldwijd ontwikkelt.

Als spreker had ik de eer om een sessie te verzorgen over een thema dat mij al jaren fascineert: de Blue Zones en wat we daarvan kunnen leren voor het ontwerp van leefomgevingen voor ouderen. Dat deze lezing breed resoneerde, bleek wel uit de vele gesprekken achteraf én uit de aandacht in McKnight’s Senior Living, een van de toonaangevende media in de Amerikaanse ouderenzorg.

In deze blog neem ik je graag mee in de kern van mijn bijdrage, maar ook in de energie van het congres en de inzichten die ik meeneem naar Nederland.

🌍 Waarom Blue Zones juist nu relevant zijn

Blue Zones zijn gebieden in de wereld waar mensen opvallend gezond, vitaal en verbonden oud worden. Denk aan Sardinië, Okinawa, Ikaria of Nicoya. Wat deze plekken met elkaar gemeen hebben, is geen geheim meer:

  • sterke sociale netwerken

  • een helder levensdoel

  • dagelijkse natuurlijke beweging

  • rust en ontspanning

  • en eten met mate, vaak lokaal en plantaardig

Maar ook de omgeving waarin mensen leven — de structuur van dorpen, de nabijheid van natuur, de vanzelfsprekende ontmoeting — speelt een grote rol. De vraag die ik stelde in Boston was eenvoudig maar fundamenteel: Wat kunnen wij, in seniorenhuisvesting en ouderenzorg, van deze leefomgevingen leren? Met het vooruitzicht van een verdubbeling van het aantal ouderen en een halvering van het aantal zorgverleners is dat geen academische vraag, maar een urgente.

🏘️ Blue Zone-principes toepassen in de gebouwde omgeving

In mijn lezing liet ik zien hoe we Blue Zone-principes concreet kunnen inzetten bij de ontwikkeling van nieuwe woonconcepten. Niet als losse elementen, maar als een integrale visie op gezond en betekenisvol leven.

1. Natuurlijk bewegen door slimme ontwerpkeuzes

In Blue Zones bewegen mensen zonder dat ze het doorhebben. Dat vraagt om compacte, wandelvriendelijke buurten met veilige routes, trappen die uitnodigen, groen dat aantrekt en pleinen die verbinden.

2. Ontmoeting en sociale cohesie als onderdeel van het ontwerp

Gemeenschappelijke tuinen, buurtkamers, open verbindingen tussen functies — het zijn essentieel voor een langer gezond leven.

3. Natuur als medicijn

Natuur is geen luxe, maar een basisvoorwaarde. Groen in straten, binnentuinen, balkons, daken en directe toegang tot parken dragen enorm bij aan ontspanning en welzijn.

4. Intergenerationeel wonen

Blue Zones laten zien dat jong en oud elkaar nodig hebben. In onze projecten zie ik steeds vaker hoe krachtig die wederkerigheid werkt — en hoe je dit kunt faciliteren in de gebouwde omgeving.

5. Voeding en vitaliteit

Steeds meer zorginstellingen vernieuwen hun eetconcepten. Lokale, plantaardige gerechten en samenwerking met de omgeving zijn trends die perfect aansluiten bij de Blue Zones-filosofie.

🇳🇱 Enkele Nederlandse voorbeelden die de wereld inspireren

Tijdens het congres presenteerde ik twee Nederlandse projecten die internationaal veel interesse wekten:

  • Hart van Vathorst (Amersfoort) – een community waar wonen, zorg, ontmoeting, geloof en ontwikkeling samenkomen.

  • ’t Voorthuis in Voorthuizen – een plek waar mensen met dementie onderdeel blijven van de wijk, en waar families, kinderen en buurtbewoners elkaar dagelijks ontmoeten.

Beide projecten laten zien: Als je vanuit een gedeelde missie ontwerpt, ontstaat een leefomgeving die gezondheid, gemeenschap en betekenis ondersteunt.

🏛️ De sfeer in Boston: internationale verbinding

Het congres in Boston was meer dan een rij workshops. Het was een smeltkroes van ideeën uit de VS, Europa, Australië, Azië en Afrika. Wat mij opviel:

  • overal ter wereld worstelen we met dezelfde uitdagingen,

  • maar overal bestaan ook prachtige voorbeelden van innovatie,

  • en er is een groeiende overtuiging dat de gebouwde omgeving een sleutelrol speelt in gezond ouder worden.

In vele gesprekken voelde ik een enorme bereidheid om van elkaar te leren — precies wat wereldwijd nodig is.

🔍 En wat vraagt dit nu van ons?

De inzichten uit de Blue Zones zijn simpel, maar de uitvoering is complex. Het vraagt:

  • samenwerking tussen zorg, gemeente, ontwikkelaars en bewoners

  • een sterke gedeelde visie

  • en de moed om verder te kijken dan traditionele zorgmodellen

Zoals ik tijdens mijn lezing zei: “De businesscase is niet eenvoudig — maar de maatschappelijke waarde is enorm.”  En die waarde gaat niet alleen over zorg, maar over leven: verbonden zijn, betekenis vinden, gezond blijven, deel uitmaken van een gemeenschap.

✨ Tot slot: een uitnodiging

Ik blijf het fascinerend vinden dat eenvoudige leefprincipes, gecombineerd met slim ontwerp, zulke krachtige effecten kunnen hebben. De vergrijzing dwingt ons tot innovatie — maar zij biedt ons ook de kans om het leven van oudere mensen mooier, rijker en betekenisvoller te maken.

Wil je eens doorpraten over Blue Zones, community building of de toekomst van wonen en zorg?
Ik ga graag het gesprek aan. Stuur een bericht naar jan.luursema@mapalana.nl

Wil je meer lezen over deze reis naar Amerika. Kijk op mijn polarsteps.