Okinawa, een lang vitaal leven

mei 6, 2019 Jan Luursema

Bijna iedereen heeft de wens om gezond en oud te worden. En heel veel mooie reizen te maken en de wereld te beleven. En omdat we ons afvragen op welke manier we gezond ouder kunnen worden, zal het overgrote deel van de antwoorden te maken hebben met ophouden met roken, gezond eten, alcohol met mate en andere inkoppers. Logische zaken die we allemaal wel weten. Maar misschien is er meer? Op Okinawa is veel te leren over een vitaal lang leven. Wat zou dat zijn?

Zo wil je wel 120 jaar worden
Een Amerikaans onderzoeker, Dan Buettner, deed een uitgebreid onderzoek naar het hoe en waarom van langer leven. Een langer leven op een gezonde, vitale en gelukkige manier. Tijdens dit onderzoek kwam hij tot ontdekking dat er een aantal gebieden (bluezones) in de wereld zijn waar relatief gezien heel veel honderdjarigen wonen, in goede gezondheid en vaak opmerkelijk fit. Okinawa in Japan is zo’n plek, wat is daar aan de hand?

Okinawa, het zuidelijkste puntje van Japan
Okinawa is een tropisch eiland in de Oost-Chinese zee, en tevens het hoofdeiland van de Riukiu-eilandengroep. Okinawa is een eiland met een geheel eigen cultuur en taal, totaal anders dan de traditionele Japanse cultuur. Ze spreken er Uchinaguchi, hoewel deze taal door steeds minder inwoners gesproken wordt. Deze inheemse taal wordt beetje bij beetje overgenomen door de Japanse taal. Het eiland is van oudsher bekend omdat de inwoners lang leven, ooit zelfs het land van onsterfelijken genoemd.

Betekenisvol leven met toewijding aan elkaar
Om meer te weten te komen over waarom mensen ouder worden spreken we met emeritus professor Makoto Suzuki van het Okinawa Research Center for longevity science. Hij vertelt over de resultaten van zijn onderzoek naar gezondheid. Op Okinawa zijn veel meer honderdplussers dan elders, namelijk 2.500 op een totaal van 1,3 miljoen mensen. In Nederland zijn er 2.500 op 17 miljoen, een behoorlijk verschil. Ten opzichte van Japan zijn er driekeer zoveel honderdplussers. Okinawanen hebben minder kanker, hartaandoeningen en dementie dan Amerikanen, en vrouwen leven langer dan vrouwen elders op deze planeet. Misschien is hun grootste geheim een sterke toewijding aan vrienden en familie. Ze onderhouden een krachtig sociaal netwerk, een ‘moai’, een levenslange vriendenkring die mensen tot ver in de ouderdom ondersteunt. Okinawanen hebben ook een sterk doel in het leven, een drijvende kracht die de Japanners “ikigai” noemen. Het belang van sociale inclusie en betekenisvol leven is helder. Hier kunnen we zeker wat van leren!

Traag en gevarieerd eten en zeker niet teveel
Ogimi is een plaatsje op Okinawa dat bekend staat om het lange leven. De heer Yogi geeft een rondleiding door het dorpje. Hij laat ons vol trots zien dat er heel veel moestuinen zijn. Goed voor de dagelijkse beweging en de onderlinge ontmoetingen. Eten heeft een belangrijke rol in de bleuzone. Minder eten: ‘Hara hachi bu.’ Dit is wat Oikinawanen zeggen voordat ze aan een maaltijd beginnen. Het herinnert hen eraan dat ze moeten stoppen met eten als hun maag voor 80% vol zit. Veel mensen zijn tijdens het eten in ons hoofd met andere dingen bezig, maar Okinawanen eten en genieten heel bewust van elke hap. Als je trager eet zul je ook minder eten. Het duurt immers 20 minuten voor je hersenen het signaal van je maag ontvangen dat je voldaan bent.

Heel lang veel groenten, fruit en granen eten
Het valt ook op dat ze heel weinig vet gebruiken in hun voeding. Hiermee wordt drastisch het aantal kcal teruggebracht. Minder calorieën zorgen voor minder vorming van vrije radicalen. Dit komt erop neer dat je cellen minder snel verouderen. Okinawanen eten gemiddeld 30% minder calorieën dan de andere Japanners. Onnodig te zeggen dat er dan ook geen obesitas voorkomt. Wat eten ze dan wel? Vooral plantaardig, wat ze kweken op eigen bodem. Ze eten meer dan 1 kilo groenten per dag! Daarnaast bestaat hun voeding uit vers fruit, granen zoals de sobanoedels (noedels op basis van boekweit), zoete aardappelen (imo), sojabonen, gefermenteerd voedsel zoals tofu en miso. Nu en dan eten Okiniwanen een stukje vis of varkensvlees. Jawel, varkensvlees en nog wel hoe vetter hoe liever. Maar ze laten dit vlees een aantal keer lang en zacht koken waarbij telkens het vet wordt afgegoten. Zo blijft uiteindelijk enkel het eiwitrijke collageen over, wat gunstige effecten heeft op onze aders en huid.

De les van Okinama
Wat is dus de les voor een lang vitaal leven? Blijf verbonden met elkaar, blijf gericht op een betekenis levensdoel en ontmoet elkaar in de groentetuin, goed voor dagelijkse beweging. En eet niet teveel en wel gezond.

Jan Luursema heeft een intrinsieke motivatie om mensen van heel verschillende achtergronden te leren kennen, hij schrijft en blogt over zijn reizen. www.luursema.blogspot.com. In april 2019 heeft hij Okinawa bezocht.